Η Ελλάδα είναι, μαζί με την Αυστρία, η ορεινότερη χώρα της Ευρώπης.
Τα εδάφη της, ημιορεινά και ορεινά, ξεπερνούν το 70% της συνολικής της έκτασης. Σ’ αυτή την έκταση αναπτύσσεται ο απίστευτος αριθμός των 860 (!) αυτοτελών και ανεξάρτητων βουνών. 448 από αυτά είναι χαμηλά, το υψόμετρό τους δεν ξεπερνάει τα 1.000 μέτρα. Τα 359 έχουν μέσο ύψος, από 1000-2000 μέτρα. Τα υψηλότερα ορεινά συγκροτήματα στην Ελλάδα είναι 53, με τις κορυφές τους να ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα.
Στο πολύπλοκο ανάγλυφο και στις χαραδρώσεις τόσων εκατοντάδων ορεινών όγκων, η προαιώνια δράση και διάβρωση του νερού έχουν δημιουργήσει ένα μεγάλο αριθμό καταρρακτών, που ξεπερνούν κατά πολύ τους 100! Αυτά τα μικρά θαύματα της φύσης είναι για τον φυσιολάτρη, τον πεζοπόρο και, κυρίως, το φωτογράφο μία από τις συναρπαστικότερες εμπειρίες στο φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της ροής τους οι καταρράκτες διακρίνονται σε μόνιμους, η ροή των οποίων δεν διακόπτεται –παρά μόνον σε ακραίες περιπτώσεις– κατά τη διάρκεια του έτους και σε εποχικούς οι οποίοι, κατά τη θερινή περίοδο και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου, στερεύουν.
Μεγάλο ενδιαφέρον, οπτικό και αισθητικό, παρουσιάζει η κατηγοριοποίηση ανάλογα με τη μορφή ή τον τρόπο πτώσης του όγκου του νερού. Εδώ, η βασική διάκριση των καταρρακτών είναι σε κάθετους και κεκλιμένους. Στους κάθετους η πτώση του νερού μπορεί να είναι ελεύθερη ή σε επαφή με το πέτρωμα της κάθετης πλαγιάς.
Στους κεκλιμένους η ροή του νερού μπορεί να είναι είτε ομοιόμορφη, είτε ασυνεχής. Στην πρώτη περίπτωση το πέτρωμα είναι λείο και ομοιογενές από τη διάβρωση του νερού. Βλέπουμε, λοιπόν, τον καταρράκτη να κυλάει μέσα στο μακρόστενο λούκι του απόλυτα πειθαρχημένος από την αρχή του σχηματισμού του ως το σημείο της συνάντησής του με το έδαφος, τη λιμνούλα, συνήθως, που σχηματίζει.
Υπάρχει όμως και μια άλλη κατηγορία κεκλιμένων, πιο σπάνιων αλλά και πιο θεαματικών καταρρακτών, των λεγόμενων κλιμακωτών ή βαθμιδωτών. Ποιοι ονομάζονται έτσι; Είναι οι κεκλιμένοι μεν αλλά «απείθαρχοι» ή «απρόβλεπτοι» καταρράκτες. Που η μορφή τους μεταβάλλεται, σε μεγάλο βαθμό, από την εκάστοτε ποσότητα του νερού. Εδώ δεν έχουμε ομοιογενές λούκι στο πέτρωμα, διαμορφωμένο από τη μακρόχρονη διάβρωση του νερού, αλλά μια ασυνέχεια του πετρώματος, που εμφανίζει μια μορφή βαθμίδων ή, θα λέγαμε, σκαλοπατιών. Πέφτοντας με ορμή σ’ αυτά τα διαδοχικά επίπεδα ο καταρράκτης, δημιουργεί μια ατίθαση όψη, μια συνολική πτώση που κατακερματίζεται σε ισάριθμες μικροπτώσεις, ανάλογα με τον αριθμό των σκαλοπατιών. Πολλοί ενδιάμεσοι αφροί και άπειρα σταγονίδια δημιουργούν μια εικόνα που μεταβάλλεται συνεχώς και είναι τόσο πιο θεαματική όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος του νερού. Απέναντι σ’ έναν τέτοιο καταρράκτη μπορούμε να απομείνουμε καθηλωμένοι για ώρα, με θαυμασμό και ευγνωμοσύνη για την δημιουργικότητα της φύσης. Και, βέβαια, να αποτυπώσουμε μερικές εκπληκτικές στιγμές με τη φωτογραφική μας μηχανή.
Καταρράκτης Νέδας. Βρίσκεται σε εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον, πάνω από το ποτάμι της Νέδας, στην Κυπαρισσία. Η υπέροχη λιμνούλα που σχηματίζει είναι ιδανική για δροσερές στιγμές.
Σύμπλεγμα πανέμορφων κάθετων και κεκλιμένων καταρρακτών στο Σκρα του Κιλκίς
Καταρράκτης στο βουνό Μπέλες. Κάθετος, σε επαφή με το πέτρωμα. Στις αρχές Ιανουαρίου ένα τμήμα του είναι παγωμένο.
1ος Καταρράκτης Βαρβάρας Χαλκιδικής(Ελάχιστα χιλιόμετρα από την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής και στον δρόμο προς Βαρβάρα) ο καταρράκτης που ανήκει στον δήμο Αριστοτέλη, άθετος σχεδόν, σε επαφή με το πέτρωμα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου η αδυνατισμένη ροή έχει διασπασθεί σε δύο τμήματα.
2ος Καταρράκτης Βαρβάρας(Ελάχιστα χιλιόμετρα από την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής και στον δρόμο προς Βαρβάρα). Κάθετος, με επαφή μόνον στο ανώτερο τμήμα του πετρώματος.
Ο κεκλιμένος βαθμιδωτός και πολύ θεαματικός καταρράκτης της Γαλατσίδας, στις πλαγιές του όρους Κορύλα της Παραμυθιάς Θεσπρωτίας.
Οι δύο περίφημοι καταρράκτες στο χωριό «Καταρράκτης» των Τζουμέρκων. Είναι ελεύθερης –σχεδόν– πτώσης, εποχικοί καταρράκτες.
Εντυπωσιακός κλιμακωτός καταρράκτης στο Παρθένο Δάσος Φρακτού.
Ο εκπληκτικός κλιμακωτός Καταρράκτης Λεπίδα, στα ορεινά του Παρανεστίου Δράμας, που ακόμη και στα μέσα φθινοπώρου διατηρεί αρκετό νερό.
Δεν εντυπωσιάζει ο όγκος αλλά η αραχνοΰφαντη, ελεύθερη πτώση του νερού, που δημιουργεί στα μέσα φθινοπώρου έναν ανεπαίσθητο καταρράκτη στο Παρθένο Δάσος Φρακτού.
Ο περίφημος καταρράκτης του Λειβαδίτη Ξάνθης (ή Τραχωνίου για τους Δραμινούς) στην οροσειρά της Ροδόπης, με κάθετη πτώση.
Ελαφρά κεκλιμένος και σχετικά κλιμακωτός καταρράκτης στην περιοχή του «Ελεύθερου», οικισμού της Λάκκας Αώου Ηπείρου. Η αποτύπωση της μέγιστης ροής είναι πολύ χαρακτηριστική στο πέτρωμα, κατά την άνοιξη και το χειμώνα.
Εντυπωσιακός καταρράκτης με ελεύθερη πτώση στα Θεοδώριανα των Τζουμέρκων.
Ένας θεαματικός, κάθετος καταρράκτης, στην αρχή του φαραγγιού της Τζένας Αλμωπίας.
ergoliptesxalkidikis.blogspot.com