Όταν, τον περασμένο Δεκέμβριο, οι παιδίατροι προειδοποιούσαν για το κύμα στρεπτόκοκκου που σάρωνε στη Βρετανία και θα ερχόταν στη χώρα μας μετά τις γιορτές, πολύ πιο νωρίς σε σχέση με την προπανδημική περίοδο, το ενδεχόμενο θανατηφόρου κρούσματος λόγω του στρεπτόκοκκου έμοιαζε μακρινό. Ωστόσο, ουδείς μπορούσε να το αποκλείσει, όπως ισχύει άλλωστε με όλες τις ασθένειες.
Η 6χρονη που κατέληξε την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου στο νοσοκομείο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, έχοντας διακομιστεί διασωληνωμένη με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ ως ένα εμπύρετο περιστατικό με ραγδαία επιδείνωση, αποτελεί την πρώτη - και τελευταία όπως εύχονται όλοι - τραγική απώλεια λόγω του συγκεκριμένου παθογόνου.
«Η καλλιέργεια αίματος ανέδειξε διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (iGAS - Streptococcus pyogenes)» αναφέρεται στη χθεσινή ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για το περιστατικό. Το Ιπποκράτειο γνωστοποίησε στον ΕΟΔΥ το αποτέλεσμα της εργαστηριακής εξέτασης τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου. Παρότι στην Ελλάδα δεν γίνεται επιτήρηση των λοιμώξεων που προκαλούνται από στρεπτόκοκκο, ο ΕΟΔΥ ενημέρωσε το αρμόδιο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC).
«Πρόκειται για ένα κοινό μικρόβιο το οποίο συναντάται πολύ συχνά και οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνται μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων στη χώρα μας. Εντούτοις, λόγω της πρόσφατης έξαρσης κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ο ΕΟΔΥ έχει ζητήσει να δηλώνονται τα επιβεβαιωμένα περιστατικά στρεπτόκοκκου της ομάδας Α από τις υπηρεσίες Υγείας της χώρας» επισημαίνεται από τον Οργανισμό.
Το παιδί υπέστη σηπτικό σοκ, σύμφωνα με τους γιατρούς του Ιπποκρατείου.
Πρόκειται για το πρώτο περιστατικό θανάτου από στρεπτόκοκκο Α στην Ελλάδα μετά την έξαρση κρουσμάτων στην Ευρώπη, ωστόσο ο ΕΟΔΥ υπογραμμίζει πως τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν υποδεικνύουν ότι υπάρχει ανησυχία για τη Δημόσια Υγεία.
Δεκάδες θάνατοι παιδιών που νόσησαν από στρεπτόκοκκο έχουν καταγραφεί στη Βρετανία και στην Ευρώπη, οι περισσότεροι μέχρι και τον Ιανουάριο.
«Κάθε χρόνο, πριν από την πανδημία κορωναϊού, καταγράφονταν περιστατικά στρεπτόκοκκου κυρίως στο τέλος Φεβρουαρίου προς την άνοιξη, μετά το κύμα της εποχικής γρίπης. Είναι ένας ιός που προκαλεί αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, οστρακιά, γαστρεντερίτιδα.
Εμείς ενημερώναμε τους γονείς ότι μόλις σημειωθεί ύφεση της γρίπης, θα εμφανιστεί ο στρεπτόκοκκος, πολύ πριν από την άνοιξη. Όπως κι έγινε» λέει στο protothema.gr η παιδίατρος, κυρία Άννα Παρδάλη σημειώνοντας ότι πρόκειται για συνήθεις παιδικές λοιμώξεις και πως τα συμπτώματα υποχωρούν με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
Χρειάζεται, ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή καθώς σε κάποιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος μπορεί να έχει την ακραία εξέλιξη, που καταγράφηκε και στην άτυχη 6χρονη, δηλαδή το σηπτικό σοκ.
«Όταν ένα παιδί έχει βλάβες στην αναπνευστική οδό μετά από κάποιο ιογενές νόσημα που πέρασε, όπως η γρίπη, ή έχει μειωμένη ανοσία λόγω υποκείμενου νοσήματος ή φαρμακευτικής αγωγής, τότε ο στρεπτόκοκκος συνιστά πολύ μεγάλη απειλή, και μπορεί να είναι θανατηφόρος» καταλήγει η ειδικός
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας ενημερώθηκε, την προηγούμενη Δευτέρα από νοσηλευτικό ίδρυμα σχετικά με το θάνατο εξάχρονου παιδιού που υπέστη σηπτικό σοκ. Το περιστατικό θανάτου δηλώθηκε στο ECDC από τον ΕΟΔΥ όπως προβλέπεται, καθώς η καλλιέργεια αίματος ανέδειξε διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (iGAS – Streptococcus pyogenes).
Πρόκειται για το πρώτο περιστατικό θανάτου από στρεπτόκοκκο Α μετά την έξαρση κρουσμάτων, όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ.
Τι είναι ο στρεπτόκοκκος
Πρόκειται για ένα κοινό μικρόβιο το οποίο συναντάται πολύ συχνά και οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνται μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων στη Ελλάδα. Εντούτοις, λόγω της πρόσφατης έξαρσης κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ο ΕΟΔΥ έχει ζητήσει να δηλώνονται τα επιβεβαιωμένα περιστατικά στρεπτόκοκκου της ομάδας Α από τις υπηρεσίες υγείας της χώρας.
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus) είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον άνθρωπο, συνήθως ήπιες αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ σοβαρές, ακόμη και θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα. Σε ένα μικρό ποσοστό (1-5%) ατόμων το βακτήριο εντοπίζεται στον φάρυγγα ή το δέρμα τους ή και σε άλλα σημεία, χωρίς να νοσούν, αποτελούν δηλαδή αυτά τα άτομα υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Πώς μεταδίδεται ο στρεπτόκοκκος
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων από τις εκκρίσεις ασθενών, της επαφής με επιμολυσμένες επιφάνειες, της επαφής με μολυσμένες πληγές στο δέρμα των ασθενών και από υγιείς φορείς του βακτηρίου. Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Τα συμπτώματα – Πώς εκδηλώνεται μια λοίμωξη από στρεπτόκοκκο Α
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α συνήθως προκαλεί λοιμώξεις όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πυρετό και δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά, δερματικές λοιμώξεις όπως μολυσματικό κηρίο και κυτταρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους.
Σε κάποιες περιπτώσεις εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προσβολή των νεφρών ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός).
Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει το πάσχον άτομο είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, πονόλαιμο, δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα στην υπερώα.
Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus) , δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν η νεκρωτική περιτονίτιδα και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας.
Οι πιο ευάλωτοι
Οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο πιο ευάλωτοι στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι άνθρωποι με χρόνια νοσήματα και όσοι διαβιούν σε κακές συνθήκες υγιεινής και σε συνθήκες συγχρωτισμού. Ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί ένα από τα πιο συχνά αίτια φαρυγγοαμυγδαλίτιδας στα παιδιά σχολικής ηλικίας.
Δεν υπάρχει εμβόλιο
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Ωστόσο υπάρχουν κάποια εμβόλια υπό μελέτη εναντί του βακτηρίου.
Τα μέτρα πρόληψης
Τα μέτρα πρόληψης της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο περιλαμβάνουν:
-Σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και της υγιεινής των χεριών
-Εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας
-Αποφυγή του συγχρωτισμού και σωστό αερισμό των χώρων
-Σωστή καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών και των συχνά χρησιμοποιούμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών
-Περιορισμό των ατόμων που νοσούν σε κατ’ οίκον νοσηλεία, τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της αντιβιοτικής τους αγωγής
Ποια είναι η θεραπεία
Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
Πότε πρέπει να αναζητούμε βοήθεια
Ο πυρετός που επιμένει, η έντονη κυνάγχη, η δυσκαταποσία, ο πυρετός σε συνδυασμό με εξάνθημα, η έντονη καταβολή είναι συμπτώματα που πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια. Η διεισδυτική λοίμωξη από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο εξελίσσεται ταχύτατα γι’ αυτό οποιαδήποτε υποψία νόσου χρήζει άμεσης ιατρικής εκτίμησης.
Ο ΕΟΔΥ σημειώνει πως έχει αποστείλει συστάσεις για τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας και τη θεραπευτική αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών και τελεί σε εγρήγορση για την έγκαιρη αναγνώριση κρουσμάτων. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν υποδεικνύουν ότι υπάρχει ανησυχία για τη δημόσια υγεία της χώρας.