32χρονη Ιταλίδα ερευνήτρια κατάφερε να τραβήξει τα βλέμματα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας – αλλά και των ευρωπαϊκών θεσμών. Η Μαρία Λοκονσόλε, με ειδίκευση στην ψυχολογία των ζώων και ενεργή ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Πάδοβα, εξασφάλισε χρηματοδότηση 4.000.000 ευρώ από το εξαιρετικά απαιτητικό πρόγραμμα Synergy Grant 2025 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC).
Κεντρικό ερώτημα της έρευνάς της;
Πώς σκέφτονται και πώς μαθαίνουν τα κοτόπουλα – και γενικότερα τα πτηνά;
Το ερευνητικό έργο της, με τίτλο FLAP (Fostering Learning and Adaptation through Predictability), επιχειρεί να φωτίσει πώς τα πτηνά αναπτύσσουν τις γνωστικές τους λειτουργίες και πόσο γρήγορα μπορούν να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες ή περιβαλλοντικές αλλαγές από τις πρώτες κιόλας ημέρες της ζωής τους.
Η προσέγγιση είναι διεπιστημονική, συνδυάζοντας:
- συγκριτική ψυχολογία
- ζωολογία
- συμπεριφορική βιολογία
Η ιδέα του FLAP γεννήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου η Λοκονσόλε εργάστηκε σε πρακτική άσκηση μαζί με τον συνεργάτη της, Ελία Γκαρθία-Πελεγκρίν, ο οποίος θα συμμετέχει ισότιμα στο project.
Η έρευνα επικεντρώνεται σε δύο εντελώς διαφορετικά είδη:
• Η οικόσιτη κότα
Το πιο διαδεδομένο εκτρεφόμενο ζώο στον πλανήτη, συχνά εκτεθειμένο σε περιβάλλον υψηλού στρες.
• Ο βούκερος
Ένα ασιατικό είδος πουλιού, απειλούμενο με εξαφάνιση, με τελείως διαφορετική οικολογία και ανάγκες.
Παρά τις διαφορές, έχουν ένα κρίσιμο κοινό σημείο:
Aντιμετωπίζουν δραστικές αλλαγές στο περιβάλλον τους λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας και απαιτούν ταχεία προσαρμογή για να επιβιώσουν.
Γιατί έχει σημασία αυτή η έρευνα;
Τα συμπεράσματα του FLAP μπορούν να έχουν πολύ πρακτικές εφαρμογές:
• Βελτίωση συνθηκών εκτροφής
Η Λοκονσόλε επισημαίνει ότι η κατανόηση της γνωστικής λειτουργίας των οικόσιτων πουλερικών μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για εκατομμύρια ζώα.
• Προστασία άγριων ειδών
Για είδη όπως ο βούκερος, τα ευρήματα μπορούν να αξιοποιηθούν στη χάραξη στρατηγικών διάσωσης και προστασίας.
Ένα από τα πιο δύσκολα ευρωπαϊκά προγράμματα
Το Synergy Grant θεωρείται ίσως η πιο ανταγωνιστική χρηματοδότηση της Ευρώπης. Χορηγείται μόνο σε μεγάλες επιστημονικές ομάδες που επιχειρούν να απαντήσουν σε ερευνητικά ερωτήματα τα οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένας μόνο επιστήμονας.
Η ίδια η Λοκονσόλε ανέφερε πως η ομάδα της δεν περίμενε να επιλεγεί και ότι η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από έκπληξη και μεγάλη χαρά.
Η πορεία μιας νεαρής ερευνήτριας που δεν μεγάλωσε σε φάρμα
Παρόλο που σήμερα αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες νεαρές ερευνήτριες στην Ευρώπη, η Λοκονσόλε παραδέχεται ότι μεγάλωσε σε καθαρά αστικό περιβάλλον, χωρίς επαφή με ζώα φάρμας.
Όπως δηλώνει:
«Αυτή η δουλειά με έκανε να καταλάβω πόσο περίπλοκα και εκλεπτυσμένα είναι τα ζώα – και πόσο μοιάζουν σε εμάς σε συναισθήματα και συμπεριφορές».
Η έρευνα συνεχίζεται – και το μέλλον ανοίγει δρόμους
Η 32χρονη ερευνήτρια δεν γνωρίζει ακόμη πού θα την βρει η επόμενη μέρα, όμως την συναρπάζει η διεθνής φύση της επιστήμης:
τα ταξίδια, τα διασυνδεδεμένα εργαστήρια, η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών πεδίων και η δυνατότητα να δίνει φωνή σε πλάσματα που σπάνια μελετώνται σε βάθος.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο:
Tα 4 εκατομμύρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν δόθηκαν για να απαντηθεί ένα «απλοϊκό» ερώτημα, αλλά για να ανοίξει ένα νέο παράθυρο στην κατανόηση της νοημοσύνης των ζώων και της σχέσης τους με έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ – ΜΠΕ